ویروس لوسمی گربه‌ها یا FELV
Feline Leukemia Virus یا ویروس لوسمی گربه (نوعی سرطان خون) یا به اصطلاح ویروس سرطان خون گربه در سال ۱۹۶۴ در اسکاتلند شناخته شد. این ویروس از خانواده رتروویروس هم‌خانواده عامل ایدز گربه‌ها است و در ایران نیز شیوع دارد.
چگونگی انتقال ویروس لوسمی گربه‌ها یا FELV
ویروس از راه تماس طولانی مدت و نزدیک به هم گربه آلوده از طریق بزاق، ادرار یا دیگر ترشحات بدن به دیگر گربه‌ها انتقال می‌یابد. بنابراین گربه‌هایی که از ظرف آب و غذا یا محل دفع مشترک استفاده می‌کنند، گربه‌هایی که زیاد یکدیگر را می‌لیسند و گربه‌های جنگ‌جو بیشتر در معرض خطر قرار دارند. تماس تک دفعه و محدود گربه آلوده معمولا باعث انتقال بیماری به گربه سالم نمی‌شود. گربه عقیم نشده که علاقه به گردش و ولگردی خارج از خانه دارند و همچنین خانه‌هایی که تعداد زیادی گربه با هم در یک محل نگهداری می‌شوند مستعدترین گروه‌ها برای ابتلا به Felv هستند. ویروس می‌توانداز طریق جفت به جنین انتقال پیدا کند که معمولا باعث سقط جنین یا مرگ زود هنگام توله تازه متولد شده می‌شود. بعضی از توله‌ها جان سالم به درد می‌برند و رشد می‌کنند اما در طول زندگی ممکن است گاه و بیگاه مریض شوند.
ویروس لوسمی یا FELV در بدن گربه چه میکند؟
این ویروس باعث ایجاد بدخیمی در سلول‌های خون می‌شود، به همین علت آن را ویروس سرطان خون نامیده‌اند. اما این تنها یکی از اثراتی است که ویروس در بدن گربه ایجاد میکند. یکی از مهمترین اثرات این ویروس تضعیف ایمنی و کاهش سیستم دفاعی بدن است، همین باعث می‌شود گربه به عفونت‌های دیگر قارچی، انگلی، باکتریایی که اصطلاحا به عفونت‌های ثانویه معروف‌اند، مبتلا شود.
بیشتر گربه‌های آلوده به این ویروس هیچ‌گونه علامتی دال بر بیمار بودن از خود نشان نمی‌دهند، در این حالت اصطلاحا می‌گویند ویروس در مرحله خفته یا خاموش قرار دارد. اما این حالت خفته بسته به هر گربه، از چند هفته تا چند سال طول می‌کشد و بعد به صورت آشکار در می‌آید. در این زمان علایم مهم بیماری معمولا به خاطر ضعف ایمنی، کم خونی و در آخر بدخیمی‌های خون پدیدار می‌شوند.
گربه‌های مبتلا می‌توانند دچار علایمی مثل از دست دادن وزن، ضعف، تب، کم آبی، التهاب بینی همراه با ترشحات و گرفتگی، التهاب چشم، زخم در دهان، بزرگ شدن غدد لنفاوی، بیماری‌های مزمن تنفسی، آبسهه‌ای زیر پوستی عود کننده، اسهال و بداشتهایی و کم خونی شوند. این ویروس با تخریب مغز استخوان و اختلال در تولید گلبول‌های قرمز باعث کم خونی شدید و با اختلال در در گلبول‌های سفید موجب ضعیف شدن ایمنی بدن گربه می‌شود.
ویروس FeLV وقتی داخل بدن شود با در دست گرفتن و کنترل روند تکثیر سلول‌ها به تکثیر خود می‌پردازد. بد خیمی‌های حاصل از Felv هفته‌ها تا سال‌ها بعد از عفونت در عقده‌های لنفاوی و مغز استخوان به صورت مخفی باقی مانده و پدیدار نمی‌شود. این بدخیمی‌ها حتی می‌توانند در ریه، کلیه، کبد و روده نیز ایجاد شوند. گربه‌های آلوده که در مرحله خفته قرار دارند، می‌توانند باعث انتقال بیماری به گربه سالم شوند.
چگونه بفهمیم که گربه ما به ویروس لوسمی یا FELV مبتلا است؟
تمام علایم عفونت با FeLV مبهم‌اند، بنابراین وقتی یک یا چند مورد از علایم را در گربه دیدید می‌بایست از وضعیت ابتلای گربه به Felv آگاه شوید. برای تشخیص می‌توان از کیت‌های ایمنوکروماتوگرافی که اصلی‌ترین تست برای تشخیص Felv در ایران محسوب می‌شود، استفاده کرد. این تست‌ها با چند قطره خون کار می‌کنند و نتیجه را در عرض چند دقیقه در اختیار دامپزشک قرار می‌دهند.
اگر دو خط نوار کیت قرمز شد نشان دهنده مثبت بودن آزمایش است و نشان می‌دهد که گربه به ویروس آلوده شده اما اگر یک خط قرمز بر روی نوار روشن شود آزمایش منفی تفسیرمی‌شود.
اگر نتیجه تست گربه‌ای منفی بود یعنی اینکه با احتمال۹۹ درصد به Felv مبتلا نیست، اگر تست مثبت بود می‌بایست تست توسط آزمایشات پیچیده‌تر دیگر در آزمایشگاه‌های دامپزشکی تایید گردد؛ چرا که تست مثبت کاذب می‌تواند در مرحله اول ایجاد شود. بنابراین اگر نتیجه تست اول مثبت بود، اما نتیجه تست آزمایشگاهی منفی اعلام شد می‌بایست فرض به عدم ابتلا گربه به Felv گذاشته شود.
برای تفسیر نتایج آزمایش می‌بایست فاکتورهای زیادی را مد نظر قرار داد مثلا اگر گربه تازه آلوده شده باشد به خاطر اینکه تعداد ویروس‌ها از حد تشخیص تست‌ها کم تراند، می‌تواند تست منفی در بیایید.
بنابراین اگر گربه علایم بیماری از خود نشان داد اما نتیجه آزمایش اولیه در کلینیک منفی بود می‌بایست چند ماه بعد دوباره ازگربه تست گرفته شود. در تفسیر نتیجه آزمایش می‌بایست به سبک زندگی گربه نیز توجه خاصی شود. گربه‌هایی که به خارج از خانه دسترسی دارند و به گردش و ولگردی می‌پردازند بیشتر در معرض این بیماری هستند و تست مثبت اولیه در این گربه‌ها معمولا دلالت بر ابتلا به Felv است. بنابراین در این موارد احتیاجی به تست دوباره یا ارسال نمونه به آزمایشگاه دامپزشکی برای تایید نیست.
راه‌های پیشگیری از ویروس لوسمی یا FELV کدامند؟
چون بیماری درمان قطعی ندارد بنابراین روش‌های پیشگیری بسیار مهمترند. از روش‌های پیشگیری می‌توان به واکسینه نمودن گربه‌های در معرض خطر در برابر Felv (که واکسنش در ایران موجود نیست)، عقیم نمودن گربه و عدم اجازه دسترسی گربه به محیط خارج از خانه اشاره کرد.
واکسن Felv را نباید به گربه‌های مبتلا تزریق نمود چرا که این کار بی‌فایده است. اگر گربه شما به FeLV مبتلاست همیشه می‌بایست مراقبش باشید و با بروز کوچکترین نشانه‌های بیماری به دامپزشک مراجعه نمایید.
گربه مبتلا را در خانه نگه دارید و اجازه گردش و پرسه زدن در بیرون خانه را به او ندهید. گربه‌های مبتلا می‌بایست حداقل هر ۶ ماه یک بار توسط دامپزشک معاینه شوند.
اگر نمی‌توانید گربه مبتلا را از بقیه گربه‌ها جدا کنید می‌بایست گربه آلوده را تحت واکسیناسیون (پن‌لوکوپنی، کلسی ویروس و…) و برنامه ضد انگلی معمول ومرتب قرار داد، همچنین دیگر گربه‌های خانه را در برابر Felv واکسینه نمایید. به هر حال توصیه می‌شود تمام گربه‌هایی که برای گردش و پرسه زنی به خارج از خانه می‌روند را در برابر FeLV واکسینه کرد.
گربه‌های جوان، بسیار حساس‌تر و مستعدتر از بالغین نسبت به آلوده شدن با FeLV هستند؛ بنابراین باید به واکسیناسیون گربه‌های جوان بیشتر توجه شود. اصولا گربه‌هایی که تنها زندگی می‌کنند و کاملا در خانه محدود هستند احتیاج به واکسیناسیون در برابر Felv را ندارند. راه دیگر کنترل بیماری، افزایش توان دفاعی بدن توسط بعضی از داروها است. درمان‌های حمایتی با هدف جلوگیری از کم آب شدن به همراه تغذیه مناسب و با کیفیت از دیگر راه‌های کنترل این ویروس در گربه آلوده است.
به گربه‌های کم خون می‌بایست خون انتقال داد. همچنین گربه‌های مبتلا به بدخیمی می‌بایست تحت شیمی درمانی قرار بگیرند. با تمام این اوصاف احتمال برگشت مجدد علایم وجود دارد و هیچ کدام از این درمان‌ها باعث خلاص شدن گربه از شر این ویروس نمی‌شود. برای از بین بردن ویروس در محیط خانه می‌توانید از وایتکس رقیق شده (یک واحد وایتکس با ۳۰ برابر آن آب) استفاده کنید.
این ویروس در خارج از بدن بسیار حساس و شکننده بوده و نمی‌تواند بیش از چندین روز در محیط دوام بیاورد. بهتر است هر چند وقت یک بار ظرف خاک، آب و غذای گربه‌ها کاملا شسته شوند.
کارهایی که باید برای مقابله با ویروس لوسمی یا FELV انجام گیرد
• با انجام آزمایش سالانه بعد از ۶ ماهگی گربه، نسبت به آلودگی گربه خود به این ویروس آگاه شوید. مخصوصا اگر چند گربه در خانه نگه می‌دارید یا گربه برای گردش ازخانه بیرون می‌رود.
• گربه آلوده به Felv را در تمام وقت‌ها در خانه و جدا از دیگر گربه نگه دارید.
• ابتلای گربه به Felv به این معنا نیست که او در حال زجر کشیدن است، بعضی از گربه‌ها با وجود آلودگی به این ویروس می‌توانند تا چندین سال بدون هیچ علایمی به خوبی به زندگی خود ادامه دهند (نوع خفته)، با این حال بعضی نیز علایم بیماری را از خود نشان می‌دهند.
• گربه‌های مبتلا به Felv باید حداقل ۲ بار در سال توسط دامپزشک معاینه شوند.
• داروهای تجویز شده توسط دامپزشک باید به درستی و سر وقت مصرف شوند.
• در صورت مشاهده هرگونه علایم بیماری در گربه‌های آلوده، سریعا به دامپزشک مراجعه نمایید.
کارهایی که نباید برای مقابله با ویروس لوسمی یا FELV انجام گیرد
• هیچگاه گربه‌ای را که از وضعیت آلودگی آن به FeLV آگاه نیستید وارد گربه‌های خود نکنید. اگر می‌خواهید گربه جدیدی به خانه بیاورید، ابتدا از آن آزمایش Felv بگیرید.
• هرگز تصور نکنید اگر گربه خود را در برابر Felv واکسینه کردید، احتمال ابتلا به این بیماری از بین می‌رود؛ هیچ واکسنی صد درصد در برابر این بیماری عمل نمی‌کند.
• به گربه آلوده اجازه گردش و پرسه زدن در خارج از خانه را ندهید.
• به گربه مبتلا هیچگاه گوشت خام ندهید؛ این عمل می‌تواند ریسک ابتلا به توکسوپلاسموز را در گربه افزایش دهد.
• به افرادی که تحت شیمی درمانی یا مبتلا به ایدز هستند توصیه می‌کنیم از نگهداری گربه مبتلا به Felv خودداری نمایند.
توصیه نهایی در مورد ویروس لوسمی یا FELV
هرگاه در گربه آلوده به Felv علایمی مثل ضعف، سستی، کاهش اشتها، بر‌آمادگی زیر پوست، اسهال، استفراغ و یا هر گونه اختلالات رفتاری مشاهده کردید، سریعا به دامپزشک مراجعه نمایید.
